Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Doordat de totale baten alsmede het eigen vermogen in 2023 fors is toegenomen neemt de netto schuldquote verder af.

Een schuldquote lager dan 90% wordt als minst risicovol ervaren. Hier blijven we ruim onder.

Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid. Over het algemeen wordt gesproken van een neutrale/gezonde signaleringswaarde als de solvabiliteitsratio minimaal rond de 20% ligt. Door de toename van het eigen vermogen is dit kengetal toegenomen, dat is positief. Ook gezien de hoge weerstandscoëfficiënt kan gesteld worden dat we voldoende weerbaar zijn om tegenvallers op te vangen en aan onze verplichtingen te voldoen.

Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De boekwaarde van de grondexploitaties moet terugverdiend worden. Een laag kengetal is gunstig: de boekwaarde is dan beperkt in relatie tot de totale omzet van de gemeente. Onze grondexploitaties zijn beperkt wat terug komt in een heel laag kengetal. Het kengetal laat een 0 waarde zien omdat de verliesvoorziening voor toekomstige verliezen uit grondexploitaties hoger is dan de boekwaarde van de grondexploitaties eind 2023. Een kengetal <20% wordt als minst risicovol aangemerkt. Plannen voor toekomstige nieuwe grondexploitaties worden na goedkeuring van de raad in de begroting verwerkt, waarna het kengetal weer iets zal oplopen.

Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerendezaakbelasting. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken. In 2023 beschikken we over een positief saldo in de structurele exploitatieruimte. Een positief kengetal wordt vanuit de signaleringswaarden dan ook als minst risicovol aangemerkt.

De belastingcapaciteit is gerelateerd aan de hoogte van de landelijk gemiddelde woonlasten (OZB, rioolheffing en reinigingsheffing). Naast de OZB wordt tevens gekeken naar de riool- en afvalstoffenheffing omdat de heffing niet kostendekkend hoeft te zijn, maar ook lager mag worden vastgesteld. Er is dan sprake van belastingcapaciteit die niet benut wordt.

De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen of de mate waarin ruimte is voor nieuw beleid. Om deze ruimte weer te kunnen geven is een ijkpunt nodig. In dit geval landelijk gemiddelde tarieven.

Een belastingcapaciteit tussen de 95% en 105% wordt als neutraal aangemerkt.

Uit het kengetal blijkt dat ons belastingniveau lager ligt dan het landelijk gemiddelde.

De tarieven voor rioolheffing zijn in 2023 niet verhoogd. De tarieven voor de OZB zijn gedaald, het afvalstoffentarief is licht gestegen.  Afgezet tegen het landelijk gemiddelde zijn de tarieven in de gemeente Gennep minder gestegen, waardoor het kengetal lager is dan 2022.

Een afzonderlijk kengetal zegt weinig over hoe de financiële positie moet worden beoordeeld. Zo hoeft een hoge schuld geen nadelig effect te hebben op de financiële positie, maar is dat afhankelijk of en wat er aan eigen vermogen en baten tegenover die schuld staat en hoe groot de kans is dat de schuld weer wordt afgelost. Het is dus, met andere woorden, niet mogelijk om een individueel kengetal te gebruiken voor de beoordeling van de financiële positie. De kengetallen moeten altijd in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van de gemeente. 

De kengetallen voor het inzicht in onze financiële positie blijven gunstig. De netto schuldquote neemt af en de solvabiliteitsratio neemt toe (wat beide gunstig is). Dit komt door de forse toename van het eigen vermogen. Het eigen vermogen is dan ook toereikend om de geïdentificeerde risico's af te dekken. De boekwaarde van onze grondexploitaties is nihil, het kengetal structurele exploitatieruimte is positief. Het kengetal belastingcapaciteit geeft aan dat ons belastingniveau lager ligt dan het landelijke gemiddelde.